Afetin Sosyal İnşası: Türkiye’nin Deprem Sosyolojisi

“Depremin […] nedenleri ve sonuçları ile birlikte etraflı bir şekilde ele alınmasının yerbilimin kapsamına sığmayacağı, depremin anlaşılmasında insan faktörünü merkeze almayan her türden yaklaşımın güdük kalacağı aşikârdır. Depremi anlamak için elbette yeri anlamak, ama daha önemlisi üstündeki binayı anlamak gerekir. Binayı anlamaksa, insanı anlamakla mümkün. Binayı yapan insan, o yerdeki o ölçümleri yapan da insan, imar iznini veren de insan, binanın içinde yaşayan da insan. Deprem olunca enkazın altında kalan da insan. İlk yardıma giden de, diğerkâmlığıyla öne çıkan da bencilliğiyle göze batan da… Yeri sallayan o olmasa da depremi felakete dönüştüren faildir insan. Depremde, failliği nedeniyle mercek altına almamız gereken bu beşeri boyutu, ancak toplumbilim ile kavrayabilir ve yerli yerine oturtabiliriz.” 6 Şubat 2023 depremlerinin ardından sosyologlar yanlarında şehir plancılar, mimarlar, inşaat mühendisleri, siyaset bilimciler, kamu yönetimcileri, sivil toplumcular, haberciler, arama-kurtarmacılar gibi farklı disiplinlinlerden uzmanlar ile toplumsal fayda için kolektif bir akademik üretimde bir araya geldiler. Deprem Sosyolojisi Açık Dersi’nden ortaya çıkan afet sosyolojisi alanındaki bu kaynak eser; depremi kültür, siyaset, afet-felaket ilişkisi, risk, tehlike, zarargörebilirlik /kırılganlık, mekan, kent, planlama, göç, bina-imar ilişkisi, gönüllük ve dayanışma kavramlarıyla okurken Türkiye’de depremin sosyal (fay) hatlarını ortaya koyuyor. Kültür, Siyaset Derken SosyolojiDeprem Sosyolojisine Giriş Ulaş Sunata • Deprem Kültürü ve Politikası Şükrü Aslan • Depreme Karşı Siyasal Refleksler Murat ArpacıRisk, Tehlike, ZarargörebilirlikAfet Risk Yönetiminin Önemi ve Deprem Tehlikelerine Karşı Zarargörebilirlik Mehmet Baki Bilik • Afet Risk Yönetiminde Yerel Yönetimlerin Sorumlulukları Nazan Cömert Baechler • Deprem Riski ve Ekonomik Faaliyetlerin Yer Değiştirmesi G. Pelin Olcay • Afet ve Toplumsal Cinsiyete Sosyolojik Bir Bakış F. Umut Beşpınar & Zeynep BeşpınarKırılganlıklar ve MekânDeprem Çalışmalarında Sosyal Kırılganlık Ölçümü ve Mekânda Temsili Kezban Çelik • Depremin Nüfus Değişimine ve Mekâna Etkisi Alanur Çavlin Bircan • Türkiye’de Deprem ve Göç Seda Yurtcanlı Duymaz • Mekânda Adalet ve Deprem Bahar BayhanAfet, Kent, PlanlamaAfette Eşgüdüm ve Koordinasyon Açısından Kurumlar İlknur Öner • Deprem, Planlama ve Kentsel Dönüşüm Pelin Pınar Giritlioğlu • Depremde İşçi, Halk ve Çevre Sağlığı: Enkazın Molozlaştırılması Aslı OdmanBinanın Sosyal İnşası“Şantiye”de Sosyal İlişki Ağı Taylan Ulaş Evcimen • Depreme Dayanıklı Yapılarda Mimari Tasarım ve Mimarın Rolü Meltem Vatan • Turgut Cansever, Depreme Bir Çözüm Önerisi Olarak Ufkî Şehir Şevket Ercan KızılayGönüllülük ve DayanışmaAfet Yönetiminde Gönüllü Katılımı ve Topluluk-Temelli Yerel Yapılanma Elvan Cantekin • Depremde Sivil Toplum Cengiz Çiftçi • Deprem ve Habercilik: Kamu Faydası İçin Yayıncılığın Olanak ve Sınırları Can Ertuna • Son Söz Helga RIttersberger-Tılıç