Allah’ın Ahlakiliği Sorunu

İslam kelamında kaza-kader, husn-kubh, halku'lef'al, ta'dil-tecvir ve salah-aslah üst başlıklarıyla tartışılan konu, muhteva itibariyle hep Allah'ın ahlakî zatiyeti olmuştur. Bu tartışma başından beri iki ana damara ayrılır: Birincisi, 'tevhid'i esas alan ve Allah'ı 'güç' ile özdeşleştiren ve O'nu bu yolla tenzih eden ve hep onun haklarını savunan Eş'arilik'te, diğeri, 'adalet'i esas alan ve Allah'ı mutlak iyilikle özdeşleştiren ve O'nu ahlâk ile 'tenzih' etmeye çalışan ve hukukullahı koruduğu gibi insanın da haklarını korumaya çalışan Mu'tezîle'de tecessüm eder. Bizim Allah tasavvurumuz bizin dünyamızda uzun süreden beri kimin zengin, kimin fakir olacağını, fiyatları, kazaları, felaketleri vakitsiz ölümleri... vs. "ilahi kader" adı altında meşrulaştırmaktan başka neye yarıyor? İnsan özgürlüğünün bu en büyük rakibini, bu yanlış imajı öldürmenin zamanı gelmedi mi? Diğer türlü, Kur'an'daki 'Adaletin Allah'ı nasıl geri gelebilir?