Anlama Yetisi Üzerine Yeni Denemeler

Doğuştan gelen ideler var mıdır? İnsan zihni bir 'boş levha' mıdır yoksa işlenmeyi bekleyen bir 'damarlı mermer' mi? Bilgimizin temeli deneyim ve duyular mıdır, yoksa akıl mı?

Bu sorular İngiliz deneyci filozof John Locke ile Alman rasyonalist filozof Leibniz'i karşı karşıya getirir. Locke, İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme kitabında insan zihnini boş bir levha olarak tanımlar, yani ona göre insan doğuştan hiçbir bilgiye sahip değildir.

Bu kitap, Locke'un bu kitabına cevap niteliğindedir. Leibniz, Locke'un doğuştan ideler teorisini ve her şeyin sadece duyulardan ve deneyimden geldiğini reddeder. Boş levha benzetmesine karşılık, damarlı mermer benzetmesini kullanır. Zihin, içinde Herkül'ün simasını barındıran bir mermer gibidir. Ancak bu simayı belirginleştirmek için bir emek ve uğraş gereklidir. Böylece Leibniz'e göre doğuştan ideler bizde yatkınlıklar veya potansiyeller olarak bulunur.

Tüm bunlarla beraber diyalog tarzında ve açık bir üslupla yazılan bu kitap, Leibniz'in felsefesine giriş yapmak isteyenler için kılavuz niteliğindedir.