Avrupa Milletlerinin Mukayeseli Tarihi

Charles Seignobos (1854-1942) Fransız tarih okulunun önde gelen simalarından biri. Seignobos, Güney Fransa’nın Ardèche bölgesinde bulunan Lamastre kasabasında Cumhuriyetçi Protestan bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. École Normale Supérieure’ün parlak bir öğrencisi olan yazar eğitimine Almanya’da Göttingen, Berlin, Münih ve Leipzig’de devam etti. 1881’de savunduğu teziyle Dijon Üniversitesi’nde öğretim üyeliğine kabul edilen ve bir dönem Lamastre belediye başkanlığı da yapan Seignobos daha sonra uzun yıllar Sorbonne Üniversitesi’nde tarih dersleri verdi, dönemini etkileyen çok sayıda esere imza attı. Nazi işgali sırasında Brötanya’nın Ploubaslenec bölgesine sürgün edilen yazar, barışı göremeden Nisan 1942’de hayata gözlerini yumdu. Charles Seignobos “metodik” tarih hareketinin önde gelen figürlerinden biri. Gabriel Monod ve Charles-Victor Langlois ile birlikte kurdukları bu hareket Annales Okulu öncesi Fransız tarihçiliğinde egemen anlayış hâline geldi. Seignobos’un tarihçiliği, tarihçiye dört aşamalı bir yöntem önerir. Sırasıyla konuyla ilgili belgeler toplanır, belgeye ilişkin dışardan gelen eleştiriler betimlenerek aktarılır, belgenin daha önceden bilinen bilgilere ek olarak yeni ne getirdiği hakkında iç eleştiri yapılır, ve en nihayet, belge kısmi ve geçici bir senteze tabi tutularak genel bağlama oturtulur. Seignobos’un pozitivist olarak da adlandırılan bu yöntemi bir tarih felsefesi içermez, daha ziyade siyasal ve diplomatik olaylarla süreçlere vurgu yapar. Ancak, yazarımıza göre tarih çalışması her şeye rağmen yansız olamaz, doğal olarak tarihçinin öznelliği ve imgelemiyle de ilişkilidir. Bu çerçevede tarihsel bilginin oluşum sürecinin doğası gereği belli sınırlılıklar içerdiği kabul edilmelidir. Dolayısıyla belgeler önemlidir, titizlikle incelenmeli ve çözümlenmelidirler. Paris’te ilk kez 1938 yılında yayımlanan Avrupa Milletlerinin Mukayeseli Tarihi, yazarın temel yöntemsel tercihlerinin tipik bir örneğini sunuyor. Cengiz Çağla