Bu kitap, Türkiye Ekonomi Kurumunun (TEK) 3-4 Kasım 2017 tarihlerinde Girne-KKTC'de (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) Uluslararası Final Üniversitesi'nin ev sahipliğinde düzenlediğimiz 19. Ulusal İktisat Sempozyumu'nun bir ürünüdür.
Öncelikle, TEK konusunda kısa bilgi vermek isterim. TEK, 12 Aralık 1929'da Mustafa Kemal Atatürk'ün önerisiyle Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti adıyla kurulmuştur. 1955'te bugünkü adını alan Kurum, 1977'de Uluslararası Ekonomi Birliği'ne (International Economic Association) üye olmuştur. TEK, 1993 ile 2005 yılları arasında her yıl, 2007'den bu yana her tek sayılı yılda olmak üzere iki yılda bir Ulusal İktisat Sempozyumu düzenlemiştir. 2006 yılından bu yana her çift sayılı yılda Uluslararası Ekonomi Konferansı gerçekleştirdik. En son uluslararası konferansımızı yaklaşık beş ay önce Kasım 2018'de Antalya'da yaptık. Kurumumuz, diğer faaliyetleri yanında, iktisat kitapları ve uluslararası hakemli bir bilimsel dergi de yayınlamaktadır.
Girne'de Uluslararası Final Üniversitesi'nde yaptığımız sempozyumun ana temasını "Belirsizlik Altında Ekonomik Kararlar ve Politikalar: Türkiye ve KKTC Ekonomileri" olarak belirledik. Bu başlığı seçmemizdeki ana etken; dünyada, bölgemizde ve Türkiye ile KKTC'de, önemli jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin olmasıdır. Küresel ekonomide büyüme, dış ticaret, fiyatlar ve politikalar konusunda dikkate almamız gereken belirsizliklere ek olarak, çok yakınımızda, askeri ve politik çatışmalara şahit oluyoruz.
Belirsizlikler elbette ekonomik kararları, piyasaları ve kurumları etkiliyor; iktisatta bunları değişik yöntemlerle yansıtmaya ve karşılamaya çalışırız. (1) Bir yöntem, ekonomik ilişkilere hata veya belirsizlik terimi eklemektir. Bu belirsizlik terimlerini, farklı istatistiksel özellikler ve dağılımlar ile yansıtılabiliriz. (2) Bir başka yöntem, belirsizlikler ve şoklar için senaryolar oluşturmak ve bu senaryolar temelinde benzetimler (simulasyonlar) yapmaktır. Bu yöntem Türkiye ve KKTC'de az uygulanır, Amerika, Avrupa ve Doğu Asya ülkeleri sıkça uygular. Uygulama, hem kamu, hem özel kesimlerde vardır. (3) Belirsizlikleri ve şokları, kurumsal yapılar yoluyla da karşılamak gerekir; kurumları geniş anlamda güçlendirmek, daha donanımlı yapmak bu çerçevede ele alınmalıdır. Örnek vermek gerekirse, küresel ve yerel parasal belirsizlikler ve şoklar karşısında merkez bankalarını daha güvenilir (kredibilitesi yüksek) kılmak önemlidir. Genel olarak, ekonomi politikalarında güvenilirlik ve açıklık öne çıkmalıdır.
Bu sempozyumda 17 oturumda 62 bildiri sunulmuştur. Bildiri sunanlar arasında Arjantin, Azerbaycan, KKTC ve Türkiye'nin birçok üniversitesinden, merkez bankasından, Kalkınma Bakanlığından araştırmacı vardır. Bu bağlamda T.C. Merkez Bankasından önemli sayıda katılım olduğunu söylemek isterim.
TEK tarafından yayınlanan bu kitapta yer alan bildiriler seçme, değerlendirme ve editörlük süreçlerinden geçmiştir. Kitap, yazarlara ve ilgili kurumlara dağıtılacaktır.
Öncelikle bildiri sunan katılımcılara teşekkür ederim; sempozyum onlarla yapılabilir olmuştur. KKTC Merkez Bankasının Yönetim Kuruluna ve Başkanına, Kıbrıs Türk Ekonomi Kurumu Yönetim Kuruluna, Başkanına ve İkinci Başkanına, Uluslararası Final Üniversitesinin Mütevelli Heyetine, Rektörüne, Genel Sekreterine ve yardımcı olan personeline çok teşekkürler ederim. Ve elbette TEK Yönetim Kuruluna, özellikle program yapmakla çok uğraşanlara ve çalışanlarımıza içten teşekkür ederim. Organizasyon ile ilgili sorunlarımıza çözüm için uğraşan Diamed'e de teşekkür ederim.
Editörlük sürecinde özveriyle büyük çaba gösteren Dr. Işıl Şirin Selçuk'a çok teşekkür ederim.
Diliyorum, iki gün süren sempozyumun bildirileri, tartışmaları ve sonunda ortaya çıkan bu kitap katılımcılarımıza, meslektaşlarımıza ve ilgili tüm taraflara yararlı olacaktır.
Ercan Uygur
