Sevgili dil öğrencisi,
Bu kitabı 50 günde 500 adet akademik kelime öğrenebilmeniz için hazırladık. Ancak çalışmamızın tek amacı size egzersiz materyali sağlamak değil, aynı zamanda İngilizce kelime öğrenme çalışmalarınızda size yol göstermek. Umuyoruz ki bu çalışma, size bir çalışma modeli göstererek, ileride devam edeceğiniz kelime çalışmalarınızı da olumlu etkiler.
Bu çalışmayla ilgili detaya girmeden önce, "kelime öğrenmekten" bizim ne anladığımızı açıklamak isteriz. Bir bebeğin ana dilini nasıl öğrendiğini düşünün. Bebek, bakımını üstlenen kişiden aynı sözcükleri ve cümleleri defalarca ve defalarca duyar, ve ancak aylar sonra birkaç kelime söylemeyi öğrenir. Çocuğun basit cümleler ve bileşik cümleler kurabilmesi iki ya da üç yılını alır. Şurası açıktır ki dil öğrenimi dinleme beceriyle başlar, ve sonra bunu konuşma becerisi takip eder. İlkokul çağında da çocuk okuma ve yazma becerilerini öğrenir. Pekala, kelime bu dil öğrenme serüveninin neresindedir? Elbette her yerinde. Kelime bilgisi, tüm bu dört becerinin, yani dinlemenin, konuşmanın, okumanın ve yazmanın kapısını açan anahtardır. Bu yüzden, bir dil öğrencisi olarak sizin de kelime bilginizi geliştirmek için çaba harcamanız, gerekli adımları atmanız gerekiyor. Yeterli kelime bilgisi olmaksızın, ne zaman bir şey söylemek isteseniz, takılıp kalırsınız. Yeterli kelime bilgisi ile donatıldığınızda ise her beceride çok daha güçlü olursunuz.
Etkili bir şekilde kelime çalışabilmek için, "bir kelimeyi bilmenin" ne olduğunu bilmeniz gerekir. Ne zaman "Bu kelimeyi biliyorum" diyebilirsiniz? Eğer, bir kelimeyi yazılı bir metinde gördüğünüzde veya sesli bir kaynaktan duyduğunuzda o kelimenin anlamını hatırlayabiliyorsanız, ama kendiniz konuşurken veya yazarken aktif bir şekilde kullanamıyorsanız, bu kelimeyi tanıma seviyesinde bilirsiniz. Böyle kelimeler sizin zihninizde pasif kelime dağarcığınızdadır. Ancak bir kelimeyi gördüğünüzde ve duyduğunuzda anlayabiliyorsanız ve aynı zamanda konuşurken ve yazarken hatırlayıp kullanabiliyorsanız, bu kelime zihninizdeki aktif kelime dağarcığınızdadır. Bir dildeki tüm kelimeleri aktif şekilde bilmemiz mümkün değildir. Bu, ana dilimiz için bile geçerlidir. Ancak, ne kadar çok kelimeyi aktif dağarcığımıza geçirirsek, o dilde o kadar akıcı konuşur ve yazarız. Bu yüzden, hedefimiz kelime dağarcığımızı genişletmek, ve sıklıkla işimize yarayacak olan kelimeleri aktif dağarcığımıza transfer etmek olmalıdır.
Yukarıda bir kelimeyi bilmenin ne anlama geldiğini açıkladık. Şimdi detaya girelim. Bir kelimeyi aktif şekilde bilmek ayrıca şunları bilmek demektir: Kelimenin telaffuzu, yazılışı, sıklıkla kullanılan eşdizimlileri, türü, grameri (örneğin kelime "sayılabilir" mi, "sayılamaz" mı) ve diğer formları. Tüm bunlar demek oluyor ki, kelime öğrenirken yalnızca, o kelimenin anadilimizdeki karşılığını çalışmak yetmiyor. Bundan daha fazlasını çalışmamız gerekiyor.
Pekala, öğrenecek bunca şey varken, nasıl etkili ve verimli bir şekilde kelime öğrenebilirsiniz? Öncelikle, öğrenmeye çalıştığınız kelimeler bir bağlam (örneğin bir metin veya diyalog) içindeyse, o kelimeleri öğrenmeniz kolaylaşır. Bunu aklımızda bulundurarak, kelime öğrenmede ilk adımın o kelimenin anlamını ve kendisini duymak olduğunu söyleyebiliriz. Kelimeyi yazılı şekilde görmeden önce, kelimeyi duymalıyız. Bu şekilde, kelimenin telaffuzuna odaklanabiliriz ve kelimenin yazılışı bizi yanıltmaz. Sonra, kelimeyi birkaç kez söylemeliyiz. Kelimeyi telaffuz ederken kendi sesimizi duymalı ve telaffuzunu pratik etmeliyiz. Kelimeyi ve anlamını duyduktan sonra, yazılışına, sıklıkla kullanılan eşdizimlilere ve diğer formlarına çalışmalıyız. Kelimeyi bir bağlam içinde çalışmak bu noktada önemlidir çünkü bağlam kelimeyi daha sonradan hatırlamanızı kolaylaştırır. Bağlama bakarak zihninizde o kelime ile ilgili bağlantılar kurmaya çalışın. Sonra, kelimeyle ilgili egzersizler yaparsanız, öğrenmeniz daha da kolaylaşır. Bu adım, eşleştirme, bulmaca çözme, karışık harflerden kelimeyi tanıma, boşluk doldurma gibi mekanik egzersizleri içerebilir.
Şu ana dek her şey iyi gidiyor gibi görünüyor. Ancak, yeni öğrendiğiniz kelimeleri bir süre sonra hatırlayabilecek misiniz? Sonraki günlerde, geri dönüp önceden çalıştığınız kelimeleri tekrar etmeniz gerekir. Tekrar etmezseniz unutmak kaçınılmazdır. Neyse ki bu unutma problemiyle mücadele etmek mümkün. Eğer bir grup kelimeyi giderek uzayan aralıklarla tekrar ederseniz, bu kelimeler uzun süreli hafızanıza transfer olacaktır. Bu tarz sistematik tekrara aralıklı tekrar (spaced repetition) denir. Aralıklı tekrarda kullanılan tekrar algoritmalarından biri, şu aralıkları önerir: 5 saniye sonra tekrar, 25 saniye, 2 dakika, 10 dakika, 1 saat, 5 saat, 1 gün, 5 gün, 25 gün, 4 ay ve 2 yıl sonra tekrar.
Unutma sorununu alt etmek için, siz de kelime çalışırken, öğrendiğiniz kelimeleri bir deftere veya flaşkartlara kaydedin. Kaydederken, kelimenin anlamını, türünü, bir iki eşdizimini ve eğer varsa kelimenin grameriyle ilgili bilgiyi ekleyin. Ve öğrendiklerinizi unutmamak için, geriye gidip eski kelimeleri tekrar etmeyi alışkanlık haline getirin. Deftere veya elle yazacağınız flaşkartlara alternatif olarak, artık kelime tekrarı için bazı kelime öğrenme sitelerini ve cep telefonu uygulamalarını kullanabilirsiniz. Günümüzde kolayca ve ücretsiz kullanabileceğiniz aralıklı tekrar siteleri ve uygulamaları bulunmakta.
Bu kitabı nasıl kullanacaksınız?
Yukarıda bahsettiklerimizin ışığında, bu kitapta izlenen yolu şimdi daha iyi görebilirsiniz. Bu kitabın her bir kısmındaki adımlar, yukarıda anlatılan kelime öğrenme adımlarıyla paraleldir. Öncelikle, kitapta 50 gün için 50 kısım, ve her kısımda 10 kelime bulunuyor. Kitaba eşlik eden ses kayıtları, aralıklı tekrar metoduna göre, belli aralıklarla size önceki günlerde çalışmış olduğunuz kelimeleri tekrar ettirmek için hazırlandı. Her gün bir kısım çalışmanız bekleniyor. O günün çalışmasına, önce o günün ses kaydını dinleyerek başlayın (Step 1). Böylelikle, hem daha önceden çalıştığınız kelimeleri tekrar etmiş, hem de yeni günün kelimelerinin telaffuzlarını çalışmış olacaksınız. Telaffuzu çalıştıktan sonra, kelime tablosuna çalışın (Step 2). Burada kelimenin yazılışını, anlamını ve sık kullanılan eşdizimlerini çalışın ve kelimenin türünü tabloya kendiniz yazın. Bu tablodaki tüm bilgiyi hafızanıza kazımanız beklenmiyor. Kendinize zaman verin. Bu adımdan sonra, günün kelimelerini birer metin içerisinde göreceksiniz (Step 3). Metinler birer sınav değil, bu yüzden onlardan keyif almaya çalışın. Bu metinler kelimeleri bağlam içerisinde görüp, zihninizde bağlantılar kurmanız için orada. Kelimelerin metin içinde nasıl kullanıldığına ve eşdizimlerine bakın. Bir sonraki adım, kelimelerin anlamını ve yazılışını pratik etmenizi hedefleyen bir bulmaca (Step 4). Egzersiz aracı olarak bulmacaları seçmemizin sebebi, bulmacaların gerçek hayatta ana dilimizde kelime dağarcığımızı genişleten ve unutkanlıkla savaşan gerçekçi bir egzersiz türü olması. Bulmacalardan sonra, henüz çalıştığınız kelimelerden bazıları, harflerin yerleri karıştırılmış bir biçimde karşınıza çıkacak. Bu tarz bir egzersizi seviyorsanız, bu sizin için son bir yazım ve anlam egzersizi olacaktır.
Kitabın sonunda, sadece çoktan seçmeli sorulara ayrılmış bir bölüm bulacaksınız. Bu bölümdeki sorular, halihazırda okumuş olduğunuz metinlerden uyarlanan cümlelerle, ve 500 kelime arasından seçilen kelimelerle oluşturuldu. Bu bölüm 50 günü bitirdikten sonra, zihninizde dolanıp duran kelimeleri yerlerine koymanıza yardımcı olacak son bir egzersiz. Bu kitabın kelime öğrenme serüveninizde size yardımcı olacağını umuyoruz.
Son olarak, Öğretim Görevlisi Füsun Konyalı'ya bize verdiği destekten ötürü teşekkür ediyoruz. Ayrıca, bu kitaptaki metinlerin esas kaynağı olan NEWSUSA.COM adlı web sitesinin kurucusuna teşekkür ediyoruz. Kitabın sonunda metinlerle ilgili referansları bulabilirsiniz. Seçtiğimiz kelimelerin tanımlarını Cambridge Learner's dictionary adlı online sözlükten (https://dictionary.cambridge.org), Collins adlı online sözlükten (www.collinsdictionary.com) ve Webster 1913 adlı online sözlükten (http://www.webster-dictionary.org) adapte ederek oluşturduk. Kelimelerin seviyelerini Cambridge Learner's dictionary adlı online sözlüğün seviye sınıflandırmasına göre belirttik.
