Dil Oyunları

el-Cemhera isimli hacimli sözlüğü ile daha yaşadığı çağda adından çokça söz ettiren İbn Düreyd, ömrünün altmış yılını ilme ve öğrenci yetiştirmeye adamış, Cübbâî ile aynı günde vefat ettiği için hakkında "Dil ilimleri ile Kelam artık öldü." sözü sarf edilmiş ve ölümü üzerine mersiyeler yazılmış önemli bir dilcidir.

İbn Düreyd, bu eserinde çok anlamlı lafızları esas alarak farklı ve orijinal bir çalışmaya imza atmıştır. Kendi ifadesiyle "Zorda kalanlara, içine düştüğü müşkülden kurtulmak için yemine zorlananlara bir çıkış kapısı" olarak tasarlanan kitap, dilin yapı taşları olan sözcüklerle saklambaç oynamanın usulünü öğretir gibidir. Ayrıca eserin temelini yemin cümlelerinin oluşturması Fıkıh ilmi ile bağlantılı bir amaca matuf olduğunu düşündürür. Yine, eserde yer verilen şiir örneklerinin sayısı da müellifin klasik Arap edebiyatına vukûfiyetini göstermesi bakımından önemlidir. Sonuç olarak, yaşadığı dönemden itibaren Arap diline önemli katkıları bulunan sözlükçü, edip, şair ve dilci İbn Düreyd'in bu eserini Türk okurlarının istifadesine sunmanın değerli ve önemli bir katkı olduğunun altını çizmek gerekir. Arapça bilgisini genişletmek isteyenlere, dilin labirenti andıran uzun ve kıvrımlı yollarında keyifli bir yolculuk dileriz.