Gregoryen Kıpçak Türkçesi ile Yazılmış Töre Bitigi'nde Hukuk Terimleri

16-17. yüzyıl Hristiyan Kıpçaklarının toplumsal hayatına şekil veren Töre Bitigi, Ukrayna'da yaşayan Gregoryen Kıpçaklarının bir kanunlar bütünüdür.

Töre Bitigi'nden günümüze ulaşan malzemelerde Gregoryen Kıpçaklarına ait hukukî belgelerin yanı sıra dönemin Kıpçaklarının sosyal, ekonomik, dinî ve aile hayatını yorumlayabilecek düzeyde dil malzemesi sunması bakımından eser Türk dili için oldukça değerlidir.

Özellikle hukuk diliyle ilgili dil malzemesi ülkemizdeki hukuk terminolojisinin Türkçeleşmesine örnek teşkil edebilir. Gregoryen Kıpçaklarının hukuk terimleri Türkçe kökenli; Türkçe ve diğer dillerden oluşmuş birleşik sözcüklerden türetilmiş hukuk terimleri olmak üzere iki biçimde oluşmuştur. Gregoryen Kıpçaklarının hukuk dili incelendiğinde terimlerin çoğunluğunun Türkçe kökenli sözcüklerden oluştuğu görülmektedir.

Günümüz Türk hukuk dili ağırlıklı olarak yabancı kökenli kelimelerin kullanıldığı bir alan konumundadır. Yapılan bu ve benzeri çalışmalar sayesinde geçmişte Gregoryen Kıpçakların başarıyla uyguladıkları gibi hem Töre Bitigi hem de diğer hukuk belgeleri ve mahkeme tutanaklarının incelenmesi ile elde edilen Türkçe hukuk terimleri neticesinde günümüzdeki mevcut/kullanılan Türkçe hukuk terimlerinin sayısının artabileceği ve Türk dilinin zengin bir hukuk sözlüğü oluşturulabileceği düşünülmektedir.

Dr. Emine GÜVEN