"Bir arı gibi, onu sokmanın en acı verici yerini biliyordu."
Ünlü Rus yazar Lev Nikolayeviç Tolstoy'un 1896–1904 yılları arasında yazdığı ancak ölümünden sonra yayımlanan eseri farklı kültürlerin arasında, savaşın ve siyasetin içine sıkışmış Hacı Murat'ın hikâyesini anlatmaktadır. Tolstoy Kırım Savaşı'nda subay olarak görev alırken, oradaki izlenimlerinden ve gerçek olaylardan yola çıkarak Hacı Murat'ı kaleme almıştır. Ruslara karşı savaşırken işlerin kötü gitmesiyle Kafkas halkı arasında efsaneleşen Şeyh Şamil'le de savaşmak zorunda kalan Hacı Murat, hayatının son anına, kanının son damlasına kadar savaşan ölümsüz bir kahraman olmuştur.
Yazarın olgunluk dönemi eserleri arasında yer alan Hacı Murat okura her koşulda ayakta kalmanın, direnmenin ve çabalamanın önemini vurgulamaktadır.