Hasbihal

Hüseyin Hamdî Efendi (v. 1257/1842), Hasbihalü's-Salik fî Akvemi'l-Mesalik ismini verdiği kitabını, adından da anlaşılacağı üzere "en doğru yolu, bu yolun taliplilerine en samimi şekilde anlatmak" için kaleme almıştır. Eserin tamamına bakıldığında asıl gayenin Nakşibendi-Halidi seyr u sülûk mertebelerini tecrübe etmiş birinden yani, salahiyetli bir elden en anlaşılır şekliyle anlatmak olduğu söylenebilir.

Hakikat erinin arınması ve halis bir vasıf kazanma süreci diğertarikatlerdenfarklı olarak Nakşibendilikgeleneğinderûhunmertebeleri üzere tasfiyeyi esas almaktadır.Ruhun mertebelerine ilişkin açıklama ve uygulamalar bizi birçokyenikavramın iyi anlaşılabilmesi için izah edilmesi ihtiyacıyla karşı karşıya bırakmaktadır. Bu kavramlar genel olarak tasavvuf ıstılahları içinde zikredilmekle birlikteNakşibendî geleneğindehusûsîanlamlardaiçermektedir. Tamamında kırktan fazla kavrama yer verilen eserde,bu kavramların Nakşibediliğe özgü tarafları ayrıntılı bir şekildeaçıklanmaktadır.

Hasbihal'in ana omurgasını oluşturan seyr u sülûkta takip edilecek usul, yukarıda geçen kavramlarla birlikte amelî ve nazarî yönleriyle de ele alınmıştır.