İdil Biret’in Çocukluk ve Gençlik Yılları

İdil'in çocukluk hayatını, musikideki hamlelerini, söylediği hoş sözleri günü gününe kaydetmemizi onu her tanıyan bize hararetle tavsiye etmişti. Ne yazık ki biz bu yerinde ikazlara lazım gelen önemi vermedik ve şimdiye kadar bu konuda en küçük bir teşebbüse girişmedik. Bugün geride kalan o güzel günlerin bazı ilginç ve hoş hatıralarını eşelemek isterken bana yardımcı olabilecek hiçbir vesikaya sahip olmadığımı esefle görüyorum ve ancak anılarıma başvurmak suretiyle bir şeyler karalamağa çalışıyorum.

Leman Biret, kızı İdil Biret'in çocukluk ve ilk gençlik yıllarına ait hatıralarını yazdığı, 1988 yılında vefatından sonra çekmecesinde bulunan hatıratına böyle başlıyor. Sonra İdil'in Ankara'daki bebeklik yıllarını, müziğe karşı ilgisinin iki yaşındayken keşfini (müzik duyunca bağırıp ağlıyor), dört yaşında nota okumaya ve beste yapmaya baslamasını, radyodan ve eve gelen piyanistlerden duyduğu eserleri hemen oturup aynen çalmasını, Ankara'ya gelen yabancı müzisyenlerin onu dinleyip hayran kalmasını, bir gün konservatuvar salonunda konser sonrası Maarif Vekili Hasan Ali Yücel'in teklifi ile sahneye çıkıp Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün huzurunda çaldıktan sonra salonda bulunanların göz yaşları içinde bu küçücük çocuğu kucaklamasını, sonra 1948 yılında TBMM'nin kendisi için çıkardığı "İdil" Kanunu ile Paris'e tahsile gönderilmesini, Fransa'da geçen yılları, Nadia Boulanger ile Paris Konservatuarı'ndaki çalışmalarını, 1953 yılında 11 yaşında iken büyük Alman piyanisti Wilhelm Kempff ile Paris'te 2500 kisilik Şanz Elize Tiyatrosu salonunda verdiği konseri, 15 yaşında Konservatuar'dan birincilikle mezuniyetini, Avrupa'da konser kariyerine başlamasını, büyük Rus piyanisti Emil Gilels'in daveti üzerine 1960 yılında yaptığı ilk Sovyetler Birliği turnesinde Moskova, Leningrad ve diğer şehirlerde verdiği onaltı konseri anlatıyor Leman Hanım hatıratında, kendi daktilo ettiği sahifelerde. Bunların yanı sıra, bir büyük deftere 1945 yılından itibaren Türkiye'de ve yabancı basında küçük İdil hakkında çıkan yazıları kesip yapıştırıyor. Burada, İsmet Inönü, Nermin Abadan Unat (o zaman Nermin Sulev), Adnan Saygun, Mahmud Ragıp Kösemihal, Cevat Memduh Altar, Halil Bedii Yönetken, Tunç Yalman, Vedat Nedim Tör, Lazar Levy (Paris Konservatuarı hocası), Şevket Rado, Baki Süha Ediboğlu, Doğan Nadi, Wilhelm Kempff, Nadia Boulanger, Hasan Ali Yücel, Bedii Faik, Nureddin Şazi Kösemihal, Cemal Reşit Rey, Metin Toker, Marc Pincherle / Claude Rostand / Bernard Gavoty (tanınmış Fransız müzikolog ve kritikleri) ve diğerlerinin söyledikleri, yazdıkları ile birlikte, o yıllarda mecmua ve gazetelerde yayınlanan bir çok fotograf yer alıyor.