İslam Dini ve Mezhepleri Tarihi 2: İslam Akaid Sisteminde Gelişmeler

Bu kitap, Prof. Yusuf Ziya Yörükân'ın kaleme aldığı kelâm tarihi ile ilgili bir çalışmadır. O, burada, Hz. Ali zamanında çıkan dinî ayrılıklardan bu yana meydana gelen fikir hareketlerini, bunlardan bilhassa Selef akîdesini, Hasan-ı Basrî meclisinde başlayan fikir ve akîde münakaşalarını, Emevîlerin yıkılış ve Abbasîlerin kuruluş devirlerindeki gelişmeleri, devir devir vücuda gelen dinî hareketleri araştırmaktadır. Yani, kelâm tartışmalarının en yoğun bir şekilde yapıldığı mezhepleri, özellikle Sünnî akaid sistemindeki gelişmeleri konu edinmiştir. Bir başka ifade ile, mezheplerin teşekkülüne vesile olan meselelerin veya asılların felsefî tahlillerini yaparak, bize bir kelâm ilmi tarihi sunmaktadır. Prof. Y. Z. Yörükân, dinî esasların değişik yorumlamalara tabi tutulmasıyla Ehl-i Sünnet akîdesinin almış olduğu şekilleri, bu farklı yorumlamaların ne gibi mezheplerin doğmasına zemin hazırlamış olduğunu göstermeye ve bir Türk mezhebi olarak nitelendirdiği Mâturidîliğe ne şekilde varmış olduğunu çeşitli karşılaştırmalar yaparak tanıtmaya çalışmaktadır. Ehl-i Sünnet olarak anılacak olan, Eş'arîlik ve Mâturidilik ve Türk Müslümanlığının esaslarını öğrenebilmek için, o devirdeki dinî vaziyetin ne olduğunu ve Selef'in kabul ettiği esaslar ile bu esasların felsefî tahlil ve tefsirinden doğan mezheplerin neler olduğunu daha yakından tanımamız gerekmektedir.