İslam Muhakeme Hukuku

Osmanlılar Hanefi Mezhebi'ni uygulamışlardır. Bu sebeple çalışmamızda Hanefi Mezhebi'nin fıkıh kitapları ile Osmanlı Şeyhü'l-İslamlarının fetvaları esas alınmış, uygulamadaki durum da Şer'iyye Sicilleri'nden tespit edilmiştir. Bu siciller, Osmanlı Mahkemeleri'nin yaptığı tüm işlemleri günümüze aktaran çok önemli kültür mirasımızdır.

Çalışma dört bölümden oluşmuş ve metnin sonuna ayrıca "Belgeler Bölümü" eklenmiştir.

Birinci bölüm, Şer'iyye Sicilleri'ne ayrılarak, bunların muhtevası ve Türkiye'deki sicillerin bulundukları yerlerle ilgili bilgiler verilmiştir.

İkinci Bölüm, "Osmanlı Hukuku'nun Yazılı Kaynakları" başlığını taşımaktadır. Burada, Osmanlıların uyguladıkları hukuk sistemi gösterilmeye çalışılmış ve bazı örnekler verilmiştir.

Birinci ve ikinci bölümler aynı zamanda konuya giriş mahiyetindedir.

"Osmanlılarda Muhakeme Usulleri" başlığını taşıyan üçüncü bölümde, Osmanlı Muhakeme Hukuku, günün anlayışına göre medeni muhakeme ve ceza muhakemesi diye taksim edilerek yeniden te'lif edilmiştir. Ayrıca, karşılaştırma imkanı vermek için, bu bölümün girişinde İslam'dan önceki muhakeme hukuku sistemleriyle günümüz Türkiye'sinde yürürlükte bulunan muhakeme hukuku sistemi kısaca tanıtılmıştır.

İslam Muhakeme Hukuku'nu diğer muhakeme hukuku sistemlerinden ayıran en önemli konu, İspat Vasıtaları'dır. Bu sebeple dördüncü bölüm, İspat Vasıtaları'na tahsis edilmiştir.