İyi Vatandaş İyi İnsan

İnsanın binyıllar süren tarihsel süreçte nasıl insan olduğunu, insani değerlerin farklı coğrafyalarda ve kültürlerde nasıl aynı yöne doğru evrildiğini merak edenler için yazılmış bir kaynak eser İyi Vatandaş İyi İnsan. Türk eğitim tarihinin ve aydınlanmasının öncülerinden Hasan Âli Yücel, "Bizim İnsanımız" için derlediğini vurguladığı bu eserde, insanlığın büyük yol göstericilerinin öyküleriyle başlayarak modern çağın vatandaşlık ve insanlık kavramlarına uzanan hikâyesini anlatıyor. İyi bir insan olmanın ilk tanımları, Hindistan'dan Buda, Çin'den Konfuçyüs ve Akdeniz dünyasından Sokrates'in bilgeliklerine dayanır. Üçü de Ortadoğu kökenli olan semavi dinlerin getirdiği tanımlar ile peygamberlerinin sergiledikleri örnek davranışlar ise, iyi insan olmanın yollarını ve yöntemlerini giderek daha ayrıntılı biçimde gösterir.

Modern çağdaysa din, mezhep ve millet anlayışlarının yarattığı çatışmaları aşmak üzere geliştirilen insanlık kavramı ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, sadece iyi insanın tanımını yapmaz, her bireyin haklarını, özgürlüklerini ve sorumluluklarını bir arada tanımlar. Hasan Âli Yücel bu kitabı İkinci Dünya Savaşı'nın büyük yıkımını izleyen yıllarda kaleme aldı. Din, mezhep, millet, ırk ayrımlarının yarattığı çatışmaların zirvesi olan bu büyük savaşın ardından, insanlık kavramı ilk kez kitleler tarafından anlaşılıyor, benimseniyordu. Bugün dünyayı bir kez daha saran ekonomik ve toplumsal krizler arasında, yarım yüzyıldan fazla zaman önce yazılmış bu metin hâlâ tazeliğini koruyor...

Hasan Âli Yücel (1897-1961): Öğretmen, eski Milli Eğitim Bakanı, Köy Enstitülerinin kurucusu. 16 Aralık 1897'de İstanbul'da doğdu. Sırasıyla Mekteb-i Osmani, Vefa İdadisi, Darülmuallimin- i Âliye'de (Yüksek Öğretmen Okulu) öğrenim gördü. 1922'de öğretmenliğe başladı. 1932 yılında Dolmabahçe'de toplanan Dil Kurultayı'nın ardından Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin (Türk Dil Kurumu) etimoloji kolu başkanlığına getirildi. 28 Aralık 1938'de Celal Bayar hükümetinde Milli Eğitim Bakanı oldu. Refik Saydam ve Şükrü Saracoğlu hükümetlerinde de görevini sürdürdü. Hasan Âli Yücel döneminin Milli Eğitim Bakanlığı'nın en parlak dönemlerinden olduğu kaydedilir. Üniversite reformu, Köy Enstitülerinin kurulması, Tercüme bürosu'nun kurularak dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi, resmi ve telifli ilk Türkçe ansiklopedisi olan Türk Ansiklopedisi'nin ön çialışmaları onun bakanlığı döneminde gerçekleşti. Devlet Konservatuvarı'nın kurulmasında, Türkiye'nin UNESCO'ya girişinde, Üniversiteler Yasası'nın çıkartılmasında önemli katkıları oldu. 5 Ağustos 1946'da 7 yıl 5 ay sürdürdüğü Milli Eğitim Bakanlığı görevinden istifa ederek gazeteceiliğe döndü. 1956'da Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları'nı kurdu ve yönetimini üstlendi. 26 Şubat 1961'de vefat etti.