Kadı Şüreyh Fıkıhçılığı ve Yargılama Usulündeki Yeri

Kadı Şüreyh, İslam devletinde halife tarafından atanmış ve maaş alarak görevini yürüten ilk kadılardandır. Onun kişiliği ile ilgili bilgiler ele alındığında, tabiinin büyüklerinden kabul edildiği ve çevresine emri bilmarufta bulunan adil ve müttakî bir kimse olarak tanındığı görülmektedir. O aynı zamanda mezheplerin hemen hemen hepsinin hükümlerini açıklarken kendisine atıfta bulunduğu, Hanefi mezhebinin kurucu silsilesinde yer alan ve İslam Yargıla-

ma usulünün teşekkülü sürecinde büyük katkıları olan ve günümüzde muhakeme esnasında

uygulanagelen birçok yöntemi ilk ihdas eden kişi olarak büyük bir role sahiptir. Dolayısıyla onun hayatının bilinmesi, İslam devletinin büyüme sürecinde yargı mekanizmasının işleyiş ve gelişmesinin ortaya konulması ve yargı bağımsızlığı konusunda idarenin yaklaşımının tespit edilmesi açısından önemlidir.

Halifelerin uhdesinde altmış yıl kadar kadılık görevini yürütmüş bir müçtehid olan Kadı Şüreyh'in hayatını ve usulünü toplu bir şekilde ortaya koymaya çalışan bu çalışmanın literatüre bakan yönüyle önemi; İslam dünyasında tanınan fakat ülkemizde lisansüstü çalışma ya da müstakil bir kitaba konu olmamış olan Kadı Şüreyh'i tanıtması, onun fıkıhçılığını, hüküm istinbatında takip ettiği yöntemi ve muhakeme usulüne etkisini ortaya koymasıdır. Ayrıca

çalışmada gösterilen, İslam hukuk tarihi ve yargılama usulü açısından önemli kabul edilen ve çağdaşı alimlerce görüşleri takip edilen Kadı Şüreyh ve onun fıkhını anlamaya ve açıklamaya yönelik bu gayretin bir âlim-kadı örneğini (rol modelini) ortaya koyarak topluma katkı sağlayacağı düşünülmektedir.