Kapitalizmin Unutulan Bileşeni Malzeme: Pamuktan Polyestere Türkiye’de Tekstil Sektörü

Pamuğun biçimsel değişimi (endüstri) ve değer değişimi (sermaye birikimi) üzerinden zamanla önemli bir değişimi daha yaşıyor; polyester yeni ve imal edilen bir malzeme. Türkiye'de sermaye birikiminin ilk uğrağı olan tekstil sektörü malzeme değişiminden önemli ölçüde etkileniyor. Çalışmalarda malzeme değişikliği pek konu edilmiyor. Oysa malzeme insan-doğa etkileşiminin tarihsel olarak temel belirleyenlerinden biri; yerinden yuvasından kopartılan huluppu ağacı geldiği yerde de doğanın bileşenlerine uyum sağlar, onlara yuva olur. Gılgamış yılan ve kuşları yuvalarından kovarak ağacı keser ve İnanna ağaçtan yapılmış taht ve yatağına kavuşur. Huluppu ağacı insanlara karşı iktidar olarak taht, çoğalmak için yatağa dönüşmüştür. Yazarımız tam da bu metamorfoz halini kendisi için konu olarak seçmiş; "petrol ürünü olan polyesterin, bir tekstil ürününde artık petrol olarak görünmez" oluşunu anlatıyor.

Fuat Ercan