Kavaid-i Fıkhiyye

Musa Carullah Bigiyef (1875-1949) hayatını İslamî ilimlere ve Müslümanların çeşitli dini, siyasi, sosyal ve kültürel meselelerine adamış; çalışkan, dürüst, dindar, vatansever; yüksek medeni cesarete, eleştirel ve özgür düşünceye sahip, büyük bir İslam alimi ve mücahididir. Onun önemli eserlerinden biri, İslam hukukunun genel prensip ve ilkeleri hakkındaki Kavaid-i Fıkhiyye adlı kitabıdır. Bu kitapta, Osmanlılar döneminde hazırlanmış olan Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye'nin birinci maddesi hariç ilk 100 maddesi ile Musa Carullah'ın ilave ettiği 102 madde olmak üzere toplam 201 fıkhî kaide yer almaktadır.

Kavaid-i Fıkhiyye, müellifinin fıkıh ve usul-i fıkıh ilimleri alanındaki birikimini, kabiliyet ve kapasitesini gösteren ve ona "fakih" unvanını bihakkın kazandıran bir eserdir. İslam hukukundaki genel ilke ve kuralları inceleyen kitapların birçoğu "soğuk" hukuk kurallarını sıkıcı birtakım teknik terimlerle anlatırken, Musa Carullah'ın Kavaid-i Fıkhiyye'si şiirsel bir dile ve canlı bir üsluba sahiptir. Ona can veren ise, Musa Carullah'ın hesabî olmayan din, vatan ve millet sevgisi, insanlığı kapsayan geniş rahmet ve merhamet duygusu, dinmeyen hak ve hakikat aşkı ve sarsılmaz idealizmidir.

Kavaid-i Fıkhiyye'nin kelime ve cümleleri arasındaki ses estetiğini ve mana ile olan derin ahengini hisseden her insaf sahibi okuyucu, onda Musa Carullah'ın zamirindeki yüksek insaniyeti, özgürlük aşkını ve insanlığa hizmet idealini bulacaktır.