Legio'nun Kuruluş ve Muharebe Düzeni

Roma ordusunun temel birliği olan legio, Marius'un İ.Ö. 104 yılındaki reformundan önce çiftçi-vatandaş askerlerden oluşurdu. Fakat bu askerler, Roma'nın Akdeniz Dünyası'na egemen olma sürecinde tarlalarıyla ilgilenemedikleri için, büyük borçlar altına girdiler ve arazilerini elden çıkarmak zorunda kaldılar. Bu durum ise Roma Cumhuriyeti'nin savunma gücünü son derece azalttı. Kontrol edilemeyen ve dağınık bir düşmana karşı hiçbir şansı olmayan o zamanki Roma ordusunun manipulus taktiği de bu olumsuzluğa katkıda bulunmuştu. Özellikle Germen kökenli Cimber ve Teuton kabilelerinin birçok Roma ordu-sunu yenip tüm İtalya'yı titretmeye başlaması üzerine, consulGaiusMarius çiftçi-vatandaşlar ordusu sisteminden vazgeçip, legio'yu İtalyalı Roma vatandaşlarından oluşan profesyonel bir ordu birliğine dönüştürdü. Bu reform Roma'nın iç siyasal dinamiklerinde geniş kapsamlı değişimlere de yol açacak ve Roma Cumhuriyeti'nin sonunu hazırlayan faktörlerin başında yer alacaktı. Reformlar çerçevesinde legio'nun bölümleri ve örgütlenmesinde yapılan değişiklikler ise Roma İmparatorluk Çağı boyunca da sürecekti. Marius'un Ordu Reformu öncesi ve sonrasında legio'nun kuruluş ve muharebe düzeni çerçevesinde tüm bu gelişmelere değinen ve komplike ve ciddi teknik bilgi gerektiren bu konuları açık bir zihinle kavrayarak okuyucuya anlaşılır bir biçimde aktaran yazar Zeynep Özüsağlam-Mutlu, bu çalışmasıyla Türk dilindeki önemli bir monografik boşluğu doldurmaktadır.