Mağribli Muhaddis İbnü'l-Kattan'ın Hadis Anlayışı

Hadis araştırmalarında, geçmişe ait zengin mirasımızı coğrafya farkı gözetmeksizin olabildiğince bütün boyutlarıyla tekrar ele alıp yeni bir değerlendirmeye tabi tutmak, bir yandan mensubu olduğumuz dine karşı vicdanî bir görev, diğer yandan ise bu alanda yapılacak yeni çalışmaların güç kazanması için ilmî bir sorumluluk yüklenmeyi zorunlu kılmaktadır. Özellikle hadis alanında, İslâm dünyasının batısında yer alan Mağrib'te yetişmiş hadisçiler pek fazla bilinmemektedir. Biz de bu konuda ismen bilinse de, görüşleri hakkında derli toplu bir çalışması bulunmayan, hatta ilim tarihimiz içerisinde görüşleri unutulmuş, başka bazı âlimlerin gölgesinde kalmış veya fikirleri başkalarına nispet edilmiş, bu bölgenin yetiştirdiği en önemli hadisçilerden birisi olarak değerlendirdiğimiz İbnü'l-Kattân el-Mağribî'yi tez konusu olarak ele almayı uygun gördük ve bu çalışmayı 2004 yılında tamamalayarak doktora tezi olarak savunduk. Elinizdeki bu kitapla, söz konusu tezimizi hadis ilmine ilgisi okuyuculara ve bilhassa hadis araştırmacılara ulaştırmak istedik.

İbnü'l-Kattân'ın hadis ve ricâl ilimleri alanında ortaya koymuş olduğu görüşleri ile birlikte konular üzerinde ileri sürdüğü yaklaşım farklılıklarının yeni hadis usûlü ve ıstılahları çalışmalarına önemli katkılar sunacağına inanmaktayız. Onun özellikle metodolojik olarak herhangi bir hadisin değerlendirilmesinde, eserden ziyade hadisin senedinin esas alınması gerektiğini savunan yaklaşımının bir neticesi olarak, Sahîhayn'daki bazı hadisleri gerek râvilerinin güvenilirliği, gerekse müelliflerinin metotları açısından eleştiriye tabi tutması oldukça dikkat çekicidir.