Müteahhirin Kelamında Cismin Hakikati

Kelâm eserlerinde "cisimlerin mütemâsil (özdeş) olduğu" şeklinde ifade edilen bir hüküm ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Bu çalışma, müteahhirîn kelamcılarının cismin hakikatine yönelik açıklamalarından yola çıkarak cisimlerin mütemâsil olmasının ne anlama geldiği sorusuna cevap aramaktadır. Dönemin kaynakları merkeze alınarak cismin hakikatine ilişkin yaklaşımlar ve teoriler tasnif edilmiş, bu tasnif çerçevesinde mütekaddimîn kelamı ile Yunan düşüncesindeki cisim anlayışları hakkında da bazı değerlendirmelerde bulunulmuş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Böylelikle cismin hakikatini oluşturması bakımından süreklilik arz eden parçalar ile değişken unsurların neler olduğuna dair müteahhirîn dönem kelâmında ortaya konulan teorilerin, daha öncesinde ileri sürülmüş atomculuk, arazcılık ve madde-suret gibi farklı teorilerle karşılaştırılması; dolayısıyla da bu konu özelinde düşüncedeki bütünlük ve sürekliliğin gösterilmesi amaçlanmıştır.