Osmanlı Devleti'nde, Tanzimat Dönemi'nde, bir yandan asırlarca fıkıh biliminden kaynaklanan kurallarla uyuşmazlık çözen şeriye mahkemeleri yargılama görevlerine devam etmiş diğer yandan da esas olarak, modern hukuk biliminden kaynaklanan kurallarla davaları gören yeni çeşit yargı yerleri olan nizamiye mahkemeleri, faaliyette olmuştur. Bu çalışma, farklı normlar sisteminden kaynaklanan kurallarla yargılama faaliyetinde bulunan şeriye ve nizamiye mahkemelerinin uyuşmazlık çözme usullerini, 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren hazırlanan dava belgelerinde yer alan kayıtlar üzerinden ortaya koymaktadır. Eserde; mahkeme defterleri, mahkeme kararları ve davanın taraflarınca hazırlanan dilekçeler incelenmiştir.