Reis-i Cumhur’un Doğu İncelemeleri

Erzurum'dan ve müteakiben Türk milletinden aldığı destek ve güçle Milli Mücadeleye lider olan, Kurtuluş Savaşını başarıyla sona erdiren ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanı ile birlikte ilk "Reis-i Cumhur" seçilen Gazi Mustafa Kemal Paşa, Modern Türkiye'nin oluşumunu halkıyla paylaşmak amacıyla yurt gezilerine çıktı.Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın 1924 yılı Sonbaharında başlayan Karadeniz gezisi, 13 Eylül Erzurum Depremi ile sona erdi. Gazi, Milli Mücadele yıllarında kendilerinden büyük güç aldığı Erzurumluların yardımına koştu. Dönemin şartları içerisinde uzun ve zahmetli bir yolculuk yaptı. Onun Erzurum ve Kars'ta geçirdiği on günlük süre, kısa bir zaman dilimi olsa da çok büyük işler geliştirdi. Yapılan faaliyetlr, mahalli boyutta olmasına karşın, Reis-i Cumhur'un Türk Milletine verdiği değer açısından çok önemlidir.Bu çalışma, Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Erzurum ve Kars'taki incelemelerini ve tabii olarak 1924 Erzurum depreminin ortaya çıkardığı büyük sorunların onun önderliğinde çözülmesini ele almaktadır. Gazi'nin önderlik yeteneği ve çelik disiplini ile bir buçuk ayı dahi doldurmayan bir sürede inşaatlar bitirilerek felaketzedeler evlerine yerleştirilmiş, kışın kapıda olduğu bir dönemde halk büyük bir tehlikeden kurtarılmıştı. Dönemin kayıtlarına yansıyan bilgiler ışığında, Gazi'nin müthiş bir özveriyle çalıştığı ve yaptıkları ile Türk Milletine nasıl "Ata" olduğu çok net bir şekilde gözükmektedir.