Sa'deddin Hammuyi

-Hayatı, Eserleri ve Tasavvufi Görüşleri-
VI-VII/XII-XIII. yüzyıllar , tasavvufun zühd dönemini tamamlayarak kurumsallaştığı ve tekemmül ettiği bir dönem olması cihetiyle önemlidir. Dönemin önde gelen şahsiyetlerinden biri de gerek yaşantısıyla gerekse ortaya koyduğu fikirleriyle Sa'deddin Hammûyi'dir. Hammûyi, çok sayıda mürid yetiştirmiş, keşfedilmeyi bekleyen önemli eserler kaleme almış ve tasavvuf literatürüne önemli katkılar sunmuştur. Ne yazık ki bu kadar önemli bir konumda olmasına rağmen akademi dünyasında hak ettiği değeri görmemiştir. Elinizdeki bu eserde Hammûyi'nin nisbesi, hayatı, ailesi, hocaları, talebeleri, ilmi ve tasavvufi kişiliği hakkındaki bilgiler verilmiş, eserleri tek tek incelemiş, eserlerin konusu, günümüze ulaşıp ulaşmadıkları, hangi kütüphanede yer aldıkları, yazma halinde olanların nüshaları ve nüshalarda kullanılan yazı çeşitleri ve varsa haklarında yapılan akademik çalışmalardan bahsedilmiştir. Hammûyi'nin eserlerinde yer verdiği konular ve talebelerinin ondan naklettikleri fikirlerden hareketle tasavvufi görüşleri ele alınmıştır. İlk olarak onun tasavvufa biçtiği rol ve tasavvufun Kur'ân ve Sünnet açısından taşıdığı anlama dair görüşlerine yer verilmiştir. Daha sonra tasavvufi görüşleri; insanın metafizik arka planı, vahdet-i vücûd, nübüvvet-velayet ilişkisi, tarihi süreç içerisinde sûfilerin yaşantı ve tecrübeleri sonucu ortaya çıkan bazı kavramlar üzerinden -onun ele aldığı kadarıyla- incelenmiştir. Ayrıca Hammûyi'nin tasavvufi düşüncesinin esaslarından birisini oluşturan ilm-i hurûfa dair görüşleri, bu minvalde oluşturduğu terminoloji ve ilm-i hurûfu kullandığı alanlar el alınmıştır. Onun ilm-i hurûfa dair fikirlerinin ilgili literatüre ne oranda katkı sunduğunu daha iyi görebilmek için kısaca harflere ilişkin ilimlerin tarihine ve Hurûfiliğe değinilmiştir. Daha sonra Hammûyi'nin ilm-i hurûf düşüncesinin; kaynağı, amacı ve kavramları ele alınmıştır.