Safranbolu çevresi Paleolotik Çağ'dan beri bir yerleşme yeri olmuştur. Eflâni çevresinde üç büyük höyük bulunmaktadır. Homeros'ta bu bölge Paflagonya olarak geçer. Pers ve Helenistik dönemlerini yaşadıktan sonra Roma, Bizans döneminde yoğun bir yerleşme alanı olmuştur. Safranbolu- Eflâni bölgesinde 24 tümülüs, çeşitli kaya mezarları, kabartmalar, Safranbolu güneyinde Sipahiler Köyü'nde bir Roma tapınağı sayılabilir. Leonard, Safranbolu'nun eski Germia olabileceğini, Ainsworth ise Zafaran Boli'nin eski adının yine safran kenti anlamında Flaviopolis olduğunu söyler. Osman Turan, Türkler almadan önce kentin adının Dadybra olduğunu yazıyor...