Salih Münir Paşa

Salih Münir Paşa, Osmanlı devlet adamı, şair ve besteci Mahmud Celaleddin Paşa'nın oğludur. Genç yaşında devlet hizmetine girmiş, kısa sürede yükselmiştir. Babasının 1891'de Ticaret ve Nâfıa Nâzırı olmasından sonra onun yerine Bursa valiliğine getirilmiş ve 1897 yılına kadar bu görevde kalmıştır.

Bu çalışma, Osmanlı merkez bürokrasisinde iki asır boyunca çeşitli kademelerde görev yapan Çorlulu ailesine mensup, II. Abdülhamid döneminin nüfuzlu bürokratlarından Salih Münir Paşa'nın hayatını ve özellikle Paris'teki elçilik yıllarını konu alıyor. II. Meşrutiyet'ten sonra yaşanan iktidar değişikliğini müteakiben meydana gelen söylem değişikliğinin gölgesinde kalan, Osmanlı diplomasisinin önemli bir figürü olan Salih Münir Paşa'yı ön kabullerden uzak ve nesnel bir şekilde ele alan bu çalışma Osmanlı'nın son dönemi yapbozunda bir parçayı daha yerli yerine yerleştiriyor.

II. Abdülhamid döneminde Paris sefirliği görevinde bulunan Salih Münir Paşa'nın sıradan bir elçi olmanın ötesinde, ülkeden "firar eden" Jön Türklerin payitahta geri dönmelerini sağlamak ve meşrutiyet yanlısı paşaların yurt dışındaki tahriklerini önlemek gibi özel görevleri vardı.

Salih Münir Paşa'nın II. Abdülhamid iktidarında bu faaliyetlerle meşgul olmasının bedeli II. Meşrutiyet'i takip eden süreçte siyaset sahnesinden çekilmek zorunda kalmak ve günümüze kadar ulaşan olumsuz bir imaja sahip olmaktı.

Kasım Hızlı, Sultanın Sefiri Salih Münir Paşa adlı bu değerli eseri, geniş bir arşiv taramasıyla ve titiz bir şekilde çalışarak ortaya koymuştur. Salih Münir Paşa'ya ilgili iddiaları taraf tutmadan incelemiş ve Paşa nezdinde imparatorluğun en kritik dönemlerine ışık tutmuştur.