Siyasal Muhalefet

Bu kitap Aralık 1984 yılında, aynı başlık altında yayımlanan kitabın ikinci baskısıdır. Otuz yıl aradan sonra ikinci bir baskının yapılmasının nedeni, bu süre içinde tarafıma çeşitli kesimlerden, adeta periyodik şekilde iletilen ve özellikle son birkaç yıldır yoğunlaşan ikinci baskı yapılmasına ilişkin talepleri karşılıksız bırakmamaktır. Ne var ki, kitapta işlenen konuların, 1980 sonrasının ülkemizdeki ve dünyadaki gelişmeleri ile öğretiderki yenilikler ışığında, güncellenmesi söz konusu olamamıştır. Bunun temel nedeni, 1990 yılından beri ülkemizde bir ilk olmak üzere; kitabını yazıp, ana bilim dalını oluşturup, derslerini vermek ve daha birçok yoğun faaliyetlerde bulunmak suretiyle, yerleştirmeye çalıştığım Çevre Hukuku dalının zaman sınırlarını zorlayan derya gibi kapsamı içinde, deyim yerindeyse, kaybolmuş olmamdır.

Kitap ilk baskısına göre güncellenmiş olmamakla birlikte çeşitli yönlerden ondan farklılık göstermektedir. İlk önemli yenilik, 12 Eylül Askeri Darbesi dönemindeki yasaklar nedeniyle ilk baskıya alınamayan "II. 27 Mayıs 1960-12 Eylül 1980 Döneminin Siyasal ve Toplumsal Ortamında Muhalefet" başlıklı bölümün esere eklenmesidir. Ayrıca, tez çalışması sırasında yazılmakla birlikte, yine 12 Eylül'ün yol açtığı somut sorunlar yüzünden, teze de dahil edilemeyen bazı notlar-açıklamalar da bu bölümdeki ilgili yerlere eklenmiştir. Kitapta ilk baskıya göre yapılan diğer yenilikler de şunlardır: Bir kere il baskıda dipnotlarında yer verilmiş olmakla birlikte kaynakçaya eklenmesi, baskı sırasında, atlanmış olan ellinin üstünde eser kaynakçaya dahil edilmiştir. Ayrıca, çalışmanın sistematiğinde de, orijinal şeklini bozmayacak şekilde, bazı eklemeler yapılmıştır. Şöyle ki, ilk baskıda tek bir başlık altında uzun şekilde yapılan açıklamalar, konuları daha belirgin kılmak ve bu bağlamda okuyucuya da kolaylık sağlamak amacıyla, çok sayıda alt başlık altında toplanmış; yine aynı gerekçeyle bazı uzun cümleler de bir ya da daha çok cümle haline getirilmiştir. Bunlar yapılırken bazı paragrafların, hatta bazı sayfaların yerini değiştirmek zorunlu olmuş; konuların başlıkla ve paragrafların birbirleriyle bağlantısını koparmamak için de bazı cümleler eklenmiştir. Ayrıca dipnotlardaki bazı açıklamalar metne dahil edilmiş, özellikle genç kuşaklara yabancı gelebilecek bazı olaylar hakkında dipnotlarında kısa açıklamalar yapılmıştır. Nihayet kitabın ilk baskısında mevcut olan ve başkaları tarafından yapılan düzeltmelerde gözden kaçan baskı ve gramer hataları da mümkün olduğunca giderilmeye çalışılmıştır. İlk baskıda yazım açısından esas alınan öztürkçe yaklaşımı bu baskıda uygulanmamış, çeşitliliği gösterme amacıyla eski ve yeni sözcükler (özgürlük, olanaklı, yeğleme gibi sözcüklerin yanısıra hürriyet, mümkün, tercih gibi sözcükler) birarada kullanılmıştır. Ancak bütün bunlar yapılırken, içerik olarak ilk baskıdaki açıklama, irdeleme, görüş ve değerlendirmelere dokunulmamış, bunlar aynen korunmuştur.

Ayrıca, ne yazık ki aramızdan ayrılmış bulunan, doktora tez danışmanım ve kürsü başkanım Prof. Dr. Münci Kapani'nin kitap hakkında yazıp tarafıma verdiği ve "Kurumlaşmış Muhalefet: Bir Demokrasi Denemesi" başlığı altında, 28 Şubat 1985 tarihli Cumhuriyet Gazetesinin beşinci sayfasında da yayımlanan kısa makale de kitaba eklenmiştir.