Siyasetname'den Bilgelik Hikayeleri

Nizamü'l-Mülk, Sultan Melikşah'ın isteği üzerine Siyasetnâme (Siyaset Kitabı) isimli kitabını yazmıştır. Bu eserde, devlet yöneticilerine tavsiyeler yer alır. Ancak bu tavsiyeler okuyucuya kuru bir şekilde sunulmamıştır. Kitap boyunca; ayet-i kerimeler, hadis-i şerifler, peygamber kıssaları, hikmetli sözler, tarihten ibretlik hikâyeler önemli yer tutar. Böylece kitabın etkileyiciliği, yararlılığı ve sürükleyiciliği artar.

Nitekim eseri ile ilgili olarak Nizâmü'l-Mülk, hiçbir hükümdar ve yönetici bu kitabı eline almamazlık edemez. Böyle bir kitaptan vazgeçilemez. Bilhassa içinde bulunduğumuz zamanda onu okumaktan başka çare yoktur. İnsanlar bu kitabı ne kadar çok okurlarsa din ve dünya işlerinde uyanıklıkları o kadar artar. Dost ve düşmanlarının işlerini daha iyi takdir ederler. İşler daha aydınlık olur. Onlara, doğru tedbirler alma yolu açılır.

Devletin, sarayın ve divanın prensip ve düzeni, vergi işleri, halk ve ordunun durumu düzelir ve aydınlanır. Bütün ülkede uzak-yakın, az çok hiçbir şey gizli kalmaz. Gerçekten, Nizâmü'l-Mülk'ün özellikle yönetici kesimin okumasını tavsiye ettiği bu eserini, Türkiye Selçuklu Sultanı 1. Alaeddin Keykubad'ın elinden düşürmediğini bilmekteyiz.