Urfa’da Sağlık (1900-1950)

Toplumların yaşamını ve tarihsel süreçte yaşanan dönüşümleri etkileyen sağlık, geçmişte olduğu gibi günümüzde de önemli bir konuma sahiptir. Bilhassa günümüzde dünyayı etkisi altına almış olan salgın hastalık bu alandaki akademik çalışmaların daha da önem kazanmasını sağlamıştır. Son dönemlerde yaşadığımız bu süreç sağlık tarihini araştırmanın haklılığını göstermektedir. Bu bağlamda "Urfa'da Sağlık (1900-1950) Hastaneler, Eczaneler, Hekimler ve Hastalıklar" başlıklı bu çalışmada, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Cumhuriyet'e geçiş ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında Urfa ilinin sağlık alanındaki durumu üzerinde durulmuştur. Urfa ilinin Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında sağlık gelişmelerini tüm yönleriyle ele almak ve bunu bir çalışmayla sınırlandırabilmek elbette imkânsızdır. Ancak elinizdeki eser bu durumun bilinciyle Urfa sağlık tarihini; sağlık kurumları, bulaşıcı hastalıklar ve alternatif tıp yani geleneksel tıp perspektifinden okumaya çalışmaktadır. Çalışmanın esas gayesi Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında toplumun sağlık alanındaki problemleri, sağlık alanında yapılan yatırımlar ve hizmet veren sağlık kurumları ile sağlık personelini genç devletin penceresinden anlatmaktır. Böylelikle Urfa yakın dönem sağlık tarihini sadece devlet eliyle kurulan sağlık kurumları ve hizmet veren sağlık personeli temelinde değil daha kapsayıcı bir bakış açısıyla toplumun ihtiyaçları ve problemleri çerçevesinde kendi kurum ve yöntemleriyle beraber okumak hedeflenmiştir. Çalışmada Urfa ilinin yaklaşık elli yıllık sağlık gelişmeleri serüveni ele alınırken, aynı zamanda sağlık alanında yaşanan değişimin toplumun sağlığına ne yönde etki ettiği de tartışılmaktadır. Kitapta öncelikle, tarihsel ve toplumsal bir analizle 20. Yüzyılın ilk yarısında hizmet veren sağlık kurumlarının ve hekimlerin faaliyetleri arşiv belgeleri ve basın eşliğinde ele alınmıştır. Ardından sağlık hizmetinin mihenk taşı olarak nitelendirilebilecek hastanelere yardımcı kuruluş olarak tanımlanan eczaneler ve eczacıların faaliyetleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın üçüncü kısmı, şehir genelinde meydana gelen sağlık sorunları ve bulaşıcı hastalıklarla yürütülen mücadelenin ayrıntılı analizine yer verilmiştir. Son kısımda ise Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında Alternatif Tıp olarak nitelendirilen Geleneksel Tıbbın sağlığa olan katkıları sözlü tarih eşliğinde ortaya konulmaktadır.