Watt

Watt, yüzyıla damgasını vurmuş birkaç yazardan biri olan Samuel Beckett’in yazdığı ikinci “roman.” İkinci Dünya Savaşı sırasında yazılmasına ve Beckett’in Fransız direniş hareketine aktif olarak katılmış olmasına rağmen savaşla ilgili hiçbir şey içermiyor. Peki neyle ilgili bu roman? Hiçbir şeyle. Olay örgüsü yok (olay yok ki zaten); karakter deseniz, Watt’ı ya da Bay Knott’u ne kadar karakter sayabilirseniz o kadar var, yani hak getire; parlak cümleler, Joycevari üslup cambazlıkları arıyorsanız, üzgünüz: Namevcut. Simgesever okurları da önceden uyarmalı: Beckett son cümlede, “yazdıklarımda simgesel anlam arayanların boynu altında kalsın” demekte, aman dikkat. Ne var peki? Watt diye bir adam var, gülmeyi bile bilmiyor, sessiz sinema komikleri gibi yürüyor, acayip bir biçimde konuşuyor; garip bir “anlamsal kesinlik” ihtiyacı içinde, her şeye bir de kendisinin ad vermesi; en sıradan işlerin (sözgelimi bir köpe€e yemek verilmesinin) olasıbütün yürütülüş biçimlerini gözden geçirip akla en uygun biçimde yeniden kurması gerekiyor zihninde. (Metin bu türden, kimilerine iç bayıcı kimilerine ise çok eğlenceli gelebilecek, kılı kırk yaran akıl yürütmelerle dolu). Watt, Bay Knott diye birinin evine uşak olarak giriyor, orada bir süre kalıyor, sonra da ayrılıyor. “Olay” bundan ibaret. Arada da birbirinden grotesk birkaç kişi girip çıkıyor metne. Hepsi bu. Başka ne var? Eşi benzeri olmayan müthiş bir kara mizah; “insan türünün soyluluğu” denen şeyin, özellikle de insan zihninin abuk sabukluğunun acımasızca teşhir edilmesi, olağanüstü yalın ve karmaşık olmayı inanılmaz biçimde birleştiren bir dile de sahip bizce. “Güldürürken can acıtan” bir kitap. “Zor” metinler okumayı göze alanlar için vazgeçilmez...