Yavuz’un Kavgası

H. Erdem Çıpa’nın elinizdeki çalışması tarihçiliğimizde “Yavuz” lakabıyla anılagelmiş olan I. Selim’in padişahlığıyla sonuçlanan tartışmalı saltanat mücadelesini incelerken, bu âsi şehzadeye taht kavgasını kazandıran birincil askeri ve siyasi gücün “merkezdeki” (İstanbul) yeniçerilerden ziyade “taşradaki” (Rumeli) beyler ve idari amirlerden müteşekkil olduğunu vurguluyor. Gerek siyasi bir aktör olarak Selim’in sosyal, siyasi ve askeri şahıs ve toplulukları harekete geçirmek için uyguladığı stratejiler, gerekse Selim’e destek olanların toplumsal bileşiminin irdelendiği bu çalışmada 15. ve 16. yüzyılda İslamî ilke ve söylemlere dayalı bir siyasi oluşum olan Osmanlı devletinde bir hükümdarın saltanatının nasıl teşekkül ettiği ile ilgili önemli ipuçları sunuluyor. “Elinizdeki çalışmanın konusu I. Selim’in Osmanlı tahtına benzersiz olduğu kadar tartışmalı bir şekilde geçmesidir. Söz konusu süreç Selim’in yaşça en küçük ve babası tarafından hemen hiç desteklenmeyen şehzade olmasının yanısıra, Bayezid’in saltanatının büyük bir bölümünde payitahtta devlet adamları arasında çok az sayıda destekçisinin bulunması nedeniyle benzersizdir. Bu süreci tartışmalı kılan ise Selim’in meşru bir Osmanlı padişahı olan babasını zorla tahttan indirdikten sonra ölümünde oynamış olması muhtemel rolün yanısıra, iç ve dış siyasette izlemiş olduğu amansız ve mütecaviz politikalardır. Şahsiyetinin bazı sıradışı boyutlarını bir kenara bırakacak olursak, ilerki dönemlerde Selim’in ‘Yavuz’ olarak anılmasının temel nedeni de izlediği genel siyasetin bu niteliğidir.”