Türkiye’nin Kamu Borç Yönetiminde Koşullu Yükümlülükler ve Mali Alan Açısından Bir Değerlendirme

Kamu borç yönetiminde genel nitelikli riskler ile mali sürdürülebilirliği tehlikeye atan mali nitelikli çeşitli risk unsurları söz konusudur. Bu mali risklerden gerçekleşmesi belirli olayların ortaya çıkmasına bağlı olan (koşula/şarta bağlı olan) yükümlülükler anlamına gelen koşullu yükümlülükler kamu borç yönetiminde son dönemlerde karşılaşılan en önemli risklerden biri olarak görülmektedir. Açık ve örtük kamu garantilerini ifade eden koşullu yükümlülüklerin özellikle gelişmekte olan ülkelerde artış gösterdiği bilinmektedir. Bu artışların gerisinde yatan faktörler çeşitli olmakla birlikte, devletin ekonomideki rolünün küçültülmesini savunan Neoliberal ekonomi politikaları ve bu kapsamda yaygınlaşan kamu özel işbirliği projeleri ile mali disiplin ve şeffaflık sorunları başlıca nedenlerdir. Öte yandan hangi sebeplerle ortaya çıkarsa çıksın koşullu yükümlülükler, gerçekleşip hükümetler tarafından üstlenilmek durumunda kalındıklarında, kamu harcama ve kamu borçlanma düzeylerini beklenmedik zamanda ve öngörülemeyen miktarda arttırırlar. Nitekim bu nedenle yüksek düzeydeki koşullu yükümlülükler, sağlık bir kamu finansman anlayışı ile bağdaşmayan ve maliye politikasında sürdürülebilirlik ile mali alanı tehlikeye atan risk unsurları olarak tanımlanmaktadırlar. İşte bir ülkenin koşullu yükümlülük düzeyindeki artışın, o ülkenin maliye politikalarındaki manevra imkânını yansıtan mali alanı nasıl etkilediği sorusu, bu çalışmanın esas çıkış noktasını oluşturmaktadır. Çalışmada son yıllarda koşullu yükümlülükleri artan Türkiye’nin, bu yükümlülükler açısından durumu analiz edilmiş ve mali alanı dikkate alınarak bu yükümlülüklerin maliye politikaları üzerinde ortaya çıkarabileceği riskler ve sürdürülebilirlik sorunları değerlendirilmiştir.